Klimaat, afval en grondstoffen, biodiversiteit… deze thema’s - allemaal in crisis - zijn met elkaar verweven en vragen om een systemische aanpak. Als individu kunnen we weliswaar bewuste keuzes maken, maar als gemeenschap is onze impact vele malen groter. Wij willen dat Aarschot dan ook een voorbeeldfunctie opneemt en inzet op een stad waar we morgen in willen wakker worden.

We schrijven ons helemaal in in de doelstelling van het Burgemeestersconvenant om tegen 2030 een reductie van 55% broeikasgassen te realiseren. De klimaatdoelstellingen zijn voor ons bindend. Alleen het lokale bestuur is in staat om de klimaatdoelstelling te vertalen in concrete realisaties op het terrein. De steden zijn in staat om te mobiliseren, burgers te betrekken, zaken in beweging te krijgen. 

Momenteel hinkelt Aarschot nog achterop in heel wat domeinen:

• Aarschot heeft tot nu toe geen enkele van de ambities van het Lokaal Energie en Klimaatpact (LEKP) van de Vlaamse Overheid waargemaakt: het gaat om de aanplanting van bomen en groen, ontharden, regenwateropvang, collectieve renovaties en laadpunten.
• Voor rioleringsaansluiting zit Aarschot bij de slechtste van de klas: er is een grote historische achterstand die maar heel traag weggewerkt raakt.
• Ook de betonmolens draaien hard in Aarschot: jaarlijks verdwijnen er in Aarschot 16 voetbalvelden aan open ruimte, en dat al tien jaar lang.
• De vraag naar nieuwe grondstoffen staat in schril contrast met de beschikbare materialen afkomstig uit afbraak en recyclage. De mijn van de toekomst is niet in de ruimte en niet in de zee, ze zit in onze steden. Wat betreft urban mining – het stimuleren van hergebruik bij o.a. openbare aanbestedingen – staat Aarschot nog nergens.

Bovendien gaat de vergroening niet snel en massaal genoeg omdat die de toenemende honger naar energie en materialen niet kan bijbenen. Op termijn zal dit een negatieve weerslag hebben op de leefbaarheid van de stad en op haar inwoners. Wil Aarschot een aantrekkelijke stad blijven, dan zal ze dringend actie moeten ondernemen in volgende domeinen: waterhuishouding, energie, circulaire economie, natuur en biodiversiteit.  

Waterhuishouding 

Door de klimaatopwarming zijn langdurige regenval en hittegolven twee kanten van dezelfde medaille. We bereiden ons maar beter voor op die onvoorspelbaarheid van extremen door te zorgen voor een betere opvang en infiltratiecapaciteit én het maximaal ontharden van de open ruimte. 

• Actie 1: Ontharding van de open ruimte (LEKP 1.0): 1 m² ontharding per inwoner tegen 2030. Dit kan door zowel heldere afspraken over verharding op privédomein, als ambitieuze projecten voor ontharding van openbaar domein (bv. parking Demervallei, Bonewijk). Zie ook ‘Wonen en Ruimtelijke Ordening’.
• Actie 2: Hemelwateropvang (LEKP 1.0): 1 m³ extra opvang van hemelwater voor hergebruik, buffering en infiltratie per inwoner tegen 2030 zowel bij private eigenaars als door de stad zelf. 
• Actie 3: We snijden geen nieuwe woonuitbreidingsgebieden aan, zie ook ‘Wonen en Ruimtelijke Ordening’.
• Actie 4: Regelgeving beperking verdichting buitengebieden: We definiëren de gebieden waar we nog verder willen verdichten/verkavelen en vooral ook de buitengebieden waar we dat niet willen. Hierdoor creëren we een robuust wettelijk kader. Zie ook ‘Wonen en Ruimtelijke Ordening’.

Energie

We pleiten voor groene en duurzame energie, die bovendien lokaal en coöperatief geproduceerd wordt. Dit emancipeert burgers van consumenten tot producenten van energie. Tegelijk zetten we ook in op energiebesparende maatregelen. 

• Actie 5: Coöperatieve hernieuwbare energieprojecten (LEKP1.0): 

1 coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners tegen 2030, die daarmee samen voor een totaal geïnstalleerd vermogen zorgen van 216 MW tegen 2030. Dat kan met windmolens, zonnepanelen of andere alternatieven. We onderzoeken de mogelijkheid van aquathermie. De overschotten kunnen opgeslagen worden in wijkbatterijen zodat niets verloren gaat en minder infrastructuurinvesteringen nodig zijn i.v.m. thuisbatterijen.

• Actie 6: Klimaattafels (LEKP 1.0): 50 per 1.000 wooneenheden worden uitgenodigd voor een klimaattafel ter bespreking van een wijkgerichte aanpak (met een focus op de verduurzaming van de warmtevraag, cfr. klimaatwijken)
• Actie 7: Collectieve renovaties: 50 collectief georganiseerde energiebesparende renovaties per 1000 wooneenheden tegen. 2030 (LEKP 1.0) en daarbinnen 25 fossielvrije renovaties (LEKP 2.0). We denken zeker aan onze sociale woonwijken, waar al eerste stappen zijn gezet, maar nog veel werk op de plank ligt. In (sociale) woonwijken investeren we in energieproductie en energieopslag d.m.v. wijkbatterijen.  Zie ook ‘Wonen en Ruimtelijke Ordening’.
• Actie 8:Energiebesparing lokaal patrimonium (LEKP 2.0): een gemiddelde jaarlijkse primaire energiebesparing van minstens 3% realiseren in de eigen gebouwen. Er werden al mooie eerste stappen gezet (bv. zwembad) via ESCO’s, maar het werk is nog niet af. De stad moet hier ook verenigingen in ondersteunen. 

Circulaire economie

Wij willen besparen op grondstoffen en meer doen met minder materialen. De wetgever zal steeds meer eisen stellen qua levensduur en herstelbaarheid. Om een transitie waarbij hergebruik centraal staat waar te maken, willen we tweedehands materialen en het huren van materiaal dat niet permanent nodig is, aanmoedigen, zoals deelfietsen, wagens of gereedschap. De stad neemt hierbij een voorbeeldfunctie op: afval en wegwerp zoveel mogelijk beperken, ondersteuning van producten die lang meegaan, herbruikbaar en makkelijk repareerbaar zijn.

• Actie 9: We zetten in op het hergebruik van bouwmaterialen. Bv. op of naast het containerpark voorzien we een materialenbank waar mensen overschotten van materiaal kunnen naartoe brengen en ophalen. 
• Actie 10: Hergebruik van verpakkingen stimuleren in de horeca, retail en zorg. We sensibiliseren de zelfstandige ondernemers in onze stad om bv. alternatieven te zoeken voor wegwerpverpakking van meeneem-maaltijden (bv. Red-use in Mechelen). Daar waar we als stad zelf aan de knoppen zitten (bv. WZC) kiezen we resoluut voor meer herbruikbaar materiaal (bv. steriliseerbaar linnen, …). 
• Actie 11: Deelsystemen (LEKP): 1 toegangspunt per 1.000 inwoners voor een (koolstofneutraal) deelsysteem tegen 2030. Mogelijkheden zijn het ondersteunen van een gereedschappen-uitleenbibliotheek of het aantrekken van repaircafés en materialenbanken naar Aarschot.  
• Actie 12: We stimuleren de komst van een Zero Waste winkel naar Aarschot. 

De overheidsaankopen moeten de transitie naar minder grondstoffengebruik aanmoedigen zodat ze toekomstbestendig zijn en kunnen meesurfen op de circulaire golf.

• Actie 13: Duurzaam aankoopbeleid stad Aarschot: bij aanbestedingen worden criteria rond hergebruik en milieu-impact mee opgenomen. 
• Actie 14: Deelnemen aan groepsaankopen Interleuven, bv collectieve sanering van oude stookolietanks, samenaankoop regenwaterinfrastructuur.
• Actie 15: Verduurzamen van evenementen: op stadsevenementen en in stadsgebouwen maximaal fairtrade, bio en lokale producten aanbieden zodat mensen deze producten leren kennen. Zo worden ze meer mainstream en ondersteunen we lokale initiatieven en winkels zoals Oxfam-Wereldwinkel.

Natuur en biodiversiteit

Een gezonde natuur is zo belangrijk om de gevolgen van de klimaatopwarming te bufferen en is zelfs in staat om de opwarming te milderen. Bovendien draagt ze bij aan zoveel dingen die we vanzelfsprekend vinden: gezonde oogsten (voedselproductie), natuurbeleving (recreatie), frisse lucht en drinkbaar water (gezondheid), stressreductie (mentaal welzijn), ... Ook het LEKP schenkt hier aandacht aan:

• Actie 16: We planten meer bomen: 1 boom extra per inwoner tegen 2030. Dit zowel op privégrond als op grond in handen van de stad of natuurverenigingen. 
• Actie 17: We creëren meer hagen en geveltuinbeplanting: 0,5 meter geveltuin of haag per inwoner extra vanaf 2021 tegen 2030. Hiervoor zetten we vooral in op ondersteuning en stimulansen (bv. samenaankoop, regelgeving, …) voor eigenaars van private grond. 
• Actie 18: We creëren meer buurtgroen: 1 natuurgroenperk (van minstens 10 m²) extra per 1000 inwoners vanaf 2021 tegen 2030. Hiervoor zullen we inzetten op het ontharden van pleintjes, het inrichten van buurttuintjes/parken en ook het vergroenen van onze begraafplaatsen (zie actie 32). Heel specifiek zetten we onder andere in op een zo ruim mogelijke uitbreiding van het stadspark, op een vergroening en ontharding van de Bonewijk. 
• Actie 19: We ondersteunen Natuurpunt Aarschot met zowel werkingssubsidies voor beheer, als projectsubsidies voor aankoop van bijkomende percelen. Bijzondere aandacht gaat naar de unieke heidegebieden (Eikelberg, 's Hertogensheide, Molenheide) en moerasgebieden (Vorsdonkbos-Turfputten) die Aarschot rijk is en die bovendien een cruciale rol spelen in de broodnodige koolstofopslag om de koolstofreductiedoelstellingen te behalen. Verder investeren we ook, i.s.m. Natuurpunt en het Sigma-plan, in een zo natuurlijk mogelijke Demerbedding.
• Actie 20: Alle woningen in Aarschot worden aangesloten op de riolering (of op een kleinschalige zuiveringsinstallatie) zodat er geen afvalwater meer in de natuur terechtkomt. De Europese deadline hiervoor is 2027, maar door de grote achterstand van Aarschot is dit vermoedelijk niet meer haalbaar. We maken een plan op dat perspectief biedt voor wie nog niet aangesloten is.  
• Actie 21: Bomenplan: we brengen ons patrimonium aan bomen beter in kaart en we beschermen het beter. 
• Actie 22: We voorzien ecotunnels (voor paddenoverzet) daar waar het kan: bv. Gelrodeweg, Diestsestraat, …
• Actie 23: We bestrijden invasieve exoten (bv. Japanse duizendknoop of reuzenberenklauw).
• Actie 24: We zorgen voor ecologisch berm- en groenbeheer. Dat is beter voor de biodiversiteit én de portemonnee. Laat het gras maar groeien!
• Actie 25: We pleiten voor de inrichting van een educatief natuurcentrum/poort (bv. in de oude, leegstaande parochiezaal van Langdorp of in Schoonhoven). Onze droom is om samen met de (lokale) natuur- en milieuverenigingen een educatief (natuur)centrum op te richten die een poortwerking heeft naar onze mooie Demervallei, de heide en de typische turfputten. Lokale verenigingen kunnen hier gebruik maken van lokalen voor evenementen en cursussen.